Nếu có thể làm lại từ đầu, tôi sẽ không bao giờ để con có một cuộc sống như hiện tại.
Người mẹ nào cũng muốn con thành rồng, thành phượng. Nhưng nếu giáo dục không đúng cách, con không chỉ khó thành công mà còn trưởng thành méo mó. Câu chuyện từ bà mẹ ở Trung Quốc sau đây là ví dụ:
Năm đó con trai tôi được 3 tuổi.
Tôi đưa cháu đi học mẫu giáo. Con trai tôi nghịch ngợm, nhiều lần khuyên nhủ không chịu thay đổi, tôi quyết định rèn luyện cho thật tốt, dạy cháu trở thành một đứa trẻ ngoan, lễ phép.
Trên đường từ trường về nhà ngày hôm đó, con đi ngang qua một cửa hàng nhỏ và thấy thích thú với một chiếc Ultraman trưng bày. Nhưng ở nhà đã có nhiều Ultraman rồi nên tôi không đồng ý mua thêm nữa. Con không chịu rời đi, ôm lấy Ultraman không chịu buông.
Tôi thuyết phục bằng mọi cách mà không có kết quả nên nói với con với vẻ mặt ủ rũ: “Nếu con không vâng lời nữa, mẹ sẽ rời đi”. Nói xong, tôi bỏ đi thật. Đứa con trai sợ hãi đến mức bật khóc. Thấy tôi không có ý định dừng lại, con vội vàng đi theo.
Vừa chạy, vừa hét lên: “Mẹ ơi, đừng bỏ con”. Tôi đáp: “Chỉ cần con ngoan ngoãn, mẹ sẽ không rời xa con”. Từ đó trở đi, dù có đi siêu thị hay khu mua sắm, con trai tôi cũng không bao giờ đưa ra bất kỳ yêu cầu nào nữa.
Khi nhìn thấy một món đồ chơi mình thích, bé nói rằng đồ chơi đó không vui và không thích nó. Khi nhìn thấy món kem ngon, con nói rằng kem là đồ ăn vặt không tốt và trẻ em không nên ăn. Ngay cả khi những đứa trẻ khác rủ ăn khoai tây chiên, con cũng chỉ liếm môi, nhìn chằm chằm và nói: “Mình không muốn ăn”.
Tôi hơi tự hào vì cuối cùng con cũng biết kiềm chế bản tính tham lam, ham chơi của mình và không còn cố chấp nữa.
Năm đó con trai tôi được 5 tuổi.
Người hàng xóm tên Xuân Xuân sang nhà tôi chơi với con trai Hiểu Minh. Hai đứa trẻ nhanh chóng thân với nhau. Trước khi đi, đứa trẻ kia muốn lấy đi khẩu súng đồ chơi của con trai tôi nhưng con không bằng lòng.
Tôi trách con: “Con tệ quá! Thầy cô không dạy con chia sẻ với bạn bè sao? Hiểu Minh thỉnh thoảng qua đây, cho bạn chơi một lúc, rồi mẹ sẽ mua cho con cái khác…”. Con trai khóc lóc và từ chối.
Hiểu Minh thấy vậy, cầm súng đồ chơi bỏ chạy. Người hàng xóm lúng túng an ủi: “Lần sau dì sẽ cho con khẩu súng mới”. Con khóc lớn, tôi chỉ trích nặng nề. Sau này, con trai tôi không bao giờ tranh giành đồ chơi với những đứa trẻ khác nữa. Con còn thường chia sẻ đồ ăn nhẹ và đồ chơi một cách hào phóng. Dù ăn không đủ, chơi không đủ cũng ưu tiên sở thích của người khác.
Thậm chí, giáo viên mẫu giáo còn khen ngợi: Ngay từ nhỏ con đã biết nhường nhịn người khác và là một cậu bé ngoan. Tôi hài lòng với sự thông minh sớm của con, càng tự hào hơn khi được cô giáo khen ngợi.
Năm đó con trai tôi 7 tuổi.
Khi con bước vào trường tiểu học và kỳ thi bắt đầu, hiếm khi con được điểm cao.
Để động viên con học hành chăm chỉ, tôi thường so sánh con với Hiểu Minh. “Hãy nhìn Hiểu Minh, bài kiểm tra Toán nào cũng đạt 100 điểm. Còn con thì…”. Dần dần, con trai tôi hiếm khi xuống nhà chơi với bạn bè sau giờ học và ngày càng thích ở nhà hơn.
Mẹ của Hiểu Minh hỏi tại sao không ra ngoài chơi nữa, con trai tôi đã không nói nên lời hồi lâu, không thốt được một câu hoàn chỉnh.
Về đến nhà, tôi nói với con: “Con nhìn cô Xuân Xuân xem, cô ấy rộng lượng, vui tính nhưng con lại không nói được một câu nào. Mẹ đã nuôi con một cách vô ích”. Con trai nói: “Hiểu Minh hơn con mọi thứ. Con không muốn chơi với bạn ấy”.
Tôi nhân cơ hội hướng dẫn: “Vậy con phải chăm chỉ học tập và cố gắng vượt qua Hiểu Minh, nếu không sẽ không xứng đáng để kết bạn”.
Tôi mua 3 cuốn sách bài tập và yêu cầu cháu làm 3 bài sau khi làm xong bài tập về nhà ở trường mỗi ngày. Con ngoan ngoãn về nhà sau giờ học mỗi ngày để làm bài, không dừng lại cho đến khi đạt được 100 điểm, và thường thức đến sau 11 giờ.
Tôi rất hài lòng vì mình có những tiêu chuẩn cao, yêu cầu khắt khe và giúp con theo đuổi sự hoàn hảo cho bản thân khi còn trẻ như vậy.
Năm đó con trai tôi 8 tuổi.
Một ngày nọ, con đi học về với những vết trầy xước trên mặt và tai chảy máu. Con nói: “Mẹ ơi, bạn cùng lớp bắt nạt con”. Tôi có một ngày làm việc tồi tệ, tan sở về thấy con trai như vậy, tôi rất khó chịu và giận dữ mắng nó: “Tại sao nó không bắt nạt người khác, mà lại là con. Lại làm chuyện xấu nữa à? Nếu bị bắt nạt con phải trốn đi chứ. Toàn đem phiền toái cho mẹ”.
Con trai tôi định nói gì đó nhưng lại lưỡng lự, nhưng thấy mặt tôi có gì đó không ổn, nó lặng lẽ đi về phòng. Đến tối, chồng tôi nhìn thấy vết thương trên mặt con trai và hỏi chuyện gì đã xảy ra. Con nói: “Không có gì đâu. Đó là lỗi của con vì đã không biết trốn chạy”.
Vì vậy, chồng tôi đã dạy cho cháu một bài học khác và dặn cháu phải giữ mối quan hệ tốt với các bạn cùng lớp ở trường và không được gây rắc rối.
Từ đó trở đi, con trai tôi không bao giờ nói điều gì không hài lòng về trường học. Tôi nghĩ cuối cùng con đã học được cách không gây rắc rối cho người lớn, đã trưởng thành hơn.
Năm đó con trai tôi được 10 tuổi.
Cô giáo chủ nhiệm của con kể với tôi: Con trai cô cái gì cũng giỏi, nhưng lại hơi khó gần, hiếm khi thấy cháu đi dạo cùng các bạn cùng lớp. Tại các cuộc họp, các bậc phụ huynh khác hoặc lo lắng con mình bị điểm kém, lo lắng con không tự lập và không biết buộc dây giày, hoặc con nổi loạn, không vâng lời. Còn con trai tôi học giỏi, tự đứng vững trên đôi chân của mình, chủ động giúp đỡ tôi việc nhà, chưa bao giờ làm điều gì nổi loạn, thái quá.
Một đứa trẻ nhạy cảm và tự giác như vậy, cho dù có chút khó gần thì sao? Tôi không coi trọng lời nói của giáo viên chủ nhiệm và nghĩ rằng con trai tôi chỉ hơi sống nội tâm mà thôi.
Năm đó con trai tôi 11 tuổi.
Năm nay, virus Corona mới ập đến, ảnh hưởng đến kinh tế toàn cầu, thu nhập của gia đình tôi giảm mạnh, tôi và chồng thường xuyên cãi nhau vì những chuyện nhỏ nhặt. Mỗi lần chúng tôi cãi nhau, con trai sẽ hỏi tôi: “Mẹ ơi, mẹ có ly hôn không?”. Tôi luôn nói: “Nếu không có con thì mẹ đã ly hôn từ lâu rồi”. Con trai cúi đầu không nói gì.
Năm đó, con trai tôi đặc biệt nhạy cảm. Con học cách đi học một mình, tự giặt giũ, nấu nướng và tự chăm sóc bản thân. Một lần khi đang nấu và thái rau, con vô tình bị đứt tay. Con không khóc cũng không yêu cầu tôi xử lý mà tiếp tục rạch vết thương, máu nhuộm đỏ củ khoai tây.
Khi nhìn thấy đống bừa bộn, tôi không khỏi trách móc: “Làm không tốt thì đừng khoe khoang…”. Cuối cùng con khóc: “Con chỉ muốn làm điều gì đó để mẹ bớt khó khăn hơn… Nhưng con không làm được việc gì tốt, và rất ghét bản thân mình. Không có con, mẹ và bố lẽ ra phải có một cuộc sống tốt đẹp, phải không?”.
Dù cách con khóc khiến tôi khó chịu nhưng tôi vẫn cảm thấy nhẹ nhõm đôi chút: Cuối cùng con cũng muốn làm điều gì đó cho chúng tôi và biết dùng hành động của mình để bù đắp cho bố mẹ.
Năm đó con trai tôi 12 tuổi.
Gần đây có điều gì đó không ổn xảy ra với con trai tôi. Ngay cả ở nhà, con cũng hiếm khi liên lạc với tôi, thường nhốt mình trong phòng và phớt lờ cuộc gọi của mẹ. Lần trước tôi gọi điện mấy lần thì con đột nhiên mở cửa mắng tôi, vừa mở cửa không nói một lời, con đã đá vào một chiếc ghế nhựa nhỏ khiến nó gãy vụn. Tại sao con trai vốn luôn ngoan ngoãn của tôi lại đột nhiên cáu kỉnh như vậy?
Nhìn thấy vẻ mặt không tin nổi của tôi, con trai như chợt tỉnh lại, rơi nước mắt xin lỗi: “Con xin lỗi mẹ, lẽ ra con không nên mất bình tĩnh…”. Vừa nói, con vừa đập đầu vào tường, tôi ngăn cản, con còn đập trán chảy máu. Tôi vội vàng đưa con tới bệnh viện để băng bó.
Trên đường đến bệnh viện, con tự trách mình: Than rằng mình vô dụng, rằng con đã gây rắc rối cho bố mẹ, rằng không xứng đáng làm con của tôi… Con đang nói vớ vẩn gì thế…
Bác sĩ phẫu thuật nhanh chóng băng bó vết thương nhưng ông ấy đề nghị tôi đưa con trai tôi đến bác sĩ tâm thần. Đầy nghi ngờ, tôi đưa con đi khám. Bác sĩ tâm thần nhanh chóng xác định nguyên nhân: trầm cảm mức độ vừa.
Làm sao con tôi, vốn đạt điểm cao, tránh xa rắc rối, ngoan ngoãn và tự lập, lại mắc bệnh tâm thần? Tôi không thể tin được kết quả này nên đưa con đi khám ở hai bệnh viện uy tín, kết quả vẫn như vậy.
Một bác sĩ nhìn thấy sự nghi ngờ của tôi và đã chủ động giải thích: Những đứa trẻ bề ngoài tỏ ra vô hại thực chất đang phải chịu đựng những mâu thuẫn nội tâm gay gắt. Những đứa trẻ có vẻ ngoài ngoan ngoãn và vâng lời có thể không nhất thiết phải thực sự vâng lời từ bên trong. Chỉ vì yêu thương và tôn trọng người lớn, cậu bé đã chịu đựng mọi bất mãn và bất bình của mình.
Nhưng phải có lối thoát cho nỗi đau của con. Những đứa trẻ nhạy cảm sẽ không trút giận lên người khác mà phải tự tấn công vào bên trong cho đến khi cơ thể không chịu nổi nữa thì phát bệnh. Lúc đó tôi mới ăn năn.
Trên chuyến tàu điện ngầm về nhà, những cảnh tượng tôi đã làm trong nhiều năm hiện lên trong tâm trí tôi.
Hóa ra ngay từ khi 3 tuổi, con đã học cách kìm nén bản thân. Vì sợ bị bỏ lại một mình nên không dám tùy ý đòi đồ chơi, đồ ăn nhẹ, kìm nén bản tính ham chơi, không dám thể hiện sự tự do mà lẽ ra ở độ tuổi này phải có.
Lúc 5 tuổi, con đã học cách chiều lòng người khác. Để lấy lòng người lớn và được khen ngợi, con thà từ bỏ đồ ăn vặt và đồ chơi yêu thích của mình, ưu tiên cho người khác và hy sinh nhu cầu của bản thân.
Khi lên 7 tuổi, con bắt đầu phủ nhận bản thân và hoàn toàn mất tự tin. Chỉ vì sự so sánh mù quáng của tôi mà con cảm thấy con người khác cái gì cũng giỏi, còn mình cái gì cũng không giỏi.
Khi 8 tuổi, con bị bắt nạt, thay vì giải quyết vấn đề, chúng tôi lại đổ lỗi cho con chưa đủ tốt. Ngay cả cha mẹ ruột cũng không ủng hộ, con có tuyệt vọng không?
Năm 10 tuổi, tôi nói “Nếu không có con thì cha mẹ đã ly hôn từ lâu rồi”, điều này khiến con giống như một “gánh nặng cho cha mẹ”. Bây giờ cháu đã 12 tuổi, có vẻ đúng như những gì tôi mong đợi, cháu là người nhạy cảm, thành tích xuất sắc, sống tự lập, là một đứa trẻ ngoan và ngoan.
Nhưng con bị bệnh. Hóa ra tôi đã vô tình hủy hoại đứa con thân yêu nhất của mình.
Một đứa trẻ đến với thế giới này phải trải qua đủ mọi gian khổ chứ không phải để trở thành người “hoàn hảo” trong tâm trí chúng ta. Con phải có suy nghĩ, cá tính, tâm hồn của riêng mình và phải đủ dũng cảm để là chính mình. Nếu có cơ hội được nuôi con lần nữa, tôi nhất định sẽ nói với nó: Con chỉ cần là một đứa trẻ giản dị và vui vẻ. Muốn làm nũng thì làm nũng. Mẹ sẽ không bao giờ mất bình tĩnh với con, chứ đừng nói đến việc làm con sợ hãi, chỉ trích hoặc từ chối con. Con không cần phải làm hài lòng mẹ bất cứ điều gì, hãy dũng cảm đấu tranh và đừng sợ bị từ chối.
Con không cần phải quá giỏi, cũng không cần phải quá nhạy cảm. Nếu có thể làm lại từ đầu, tôi sẽ không bao giờ để con có một cuộc sống như hiện tại.
Theo Hiểu Đan (Phụ Nữ Mới)
